Forum voor democratie benadert onze ondergrens. Is een verbod op deze partij een goed idee?

 

Forum voor democratie benadert onze ondergrens. Is een verbod op deze partij een goed idee?

De afgelopen jaren is de voorman van democratisch gekozen partij Forum voor Democratie, Thierry Baudet, telkens op zoek geweest om ophef te veroorzaken, en het steeds een tikje bonter te maken. Vorige week wond hij geen doekjes meer om wat de goede verstaander al tijden wist: hij is een complotdenker geworden. En niet zomaar een, nee van de meest verregaande soort. Hij gelooft in een wereldwijde ‘conspiracy of evil Reptilians’ om de wereld te domineren. In een adem door zei hij oorlogsvoerder Poetin een held te vinden en de enige actor ter wereld die deze samenzwering bestrijdt. De heer Segers van de ChristenUnie reageerde met te zeggen dat het gesprek met Baudet niet meer mogelijk lijkt, hier ook de rede niet meer helpt; dat men misschien alleen nog kan bidden voor Baudet. Een vraag is natuurlijk hoe gevaarlijk voor onze democratie is het openlijk aanhangen van de vijand, de door het hele parlement veroordeelde oorlogsvoerder Poetin?

Eergisteren deed Forum voor Democratie parlementariër Gideon van Meijeren ook iets riskants. Of op zijn minst dubieus. Hij nam zich voor wraak te nemen op de (immer kritische) parlementaire journalistiek door filmpjes te gaan maken waarin hij met een camera naast zich de confrontatie op zoekt met wat in zijn ogen ‘rioolratten’ zijn (journalisten rioolratten noemen heeft een antisemitisch verleden en is dus nogal beladen). De eerste aan de beurt was SBS-verslaggever Merel Ek. Door de gangen lopend waar de burelen van de journalisten staan, zei hij in de camera: ‘het stinkt hier naar het riool’. Inmiddels weten politici dondersgoed dat als zij hun achterban bedienen, of beter gezegd opruien, dat op sociale media de massale bedreigingen niet lang uit zullen blijven. Ook het daadwerkelijk fysiek bedreigen van politici door ze thuis op te zoeken, is allang geen uitzondering meer. Forum voor Democratie is aan het prikken, aan het porren, ophef aan het veroorzaken, het parlement aan het ondermijnen, en uiteindelijk misschien wel de democratie aan het bedreigen. De vraag na bovenstaande incidenten kwam daarom gisteren omhoog: waar ligt de grens?

Is er een verbod op een politieke partij mogelijk? Dan hangt van je definitie van democratie af. De smalle definitie van democratie is dat het de wil van de meerderheid is. Als de meerderheid van het volk, zoals vertegenwoordigt in het parlement, morgen bijvoorbeeld de islamitische wet wil invoeren, dan moeten we dat doen. Zo hebben wij ons stelsel van parlementaire democratie opgetuigd. Maar stel nou dat er een antidemocratische partij in het parlement komt die voorstelt de democratie af te schaffen? Moet je een partij in het parlement toestaan die het hele systeem om zeep kan helpen?

Een wat bredere uitleg van de democratie is dat we altijd met elkaar in gesprek zijn en terug kunnen komen op gemaakte fouten. Dus als er een wet is ingevoerd die drie jaar later een flinke foute zet geweest blijkt te zijn, dan is het ook democratie om bij meerderheid die wet weer af schaffen. Volgens deze bredere uitleg van democratie zou je kunnen redeneren dat het dan ook mogelijk is om een politieke partij te verbieden. Door voortschrijdend inzicht. Bijvoorbeeld een die tegen de democratie zelf is.

Een voordeel van de mogelijkheid tot zo’n verbod is nogal goed duidelijk te maken met een analogie uit de geschiedenis. In de jaren dertig van de vorige eeuw is de partij van Hitler, de NSDAP, democratisch aan de macht gekomen. Zij hadden antidemocratische plannen, daar was Goebbels al in 1928 duidelijk over, maar toch werden zij gekozen en namen zo de macht over en verboden de vrije meningsuiting, de vrije pers, de communistische partij, tot uiteindelijk de NSDAP als enige toegestane partij overbleef. Tot ziens met de democratie. We kennen de gevolgen. Deze mogelijke wijze van ontwikkeling toont de kwetsbaarheid aan van de democratie. Zo bezien zou je om te willen voorkomen dat iets dergelijks nogmaals gebeurt, de mogelijkheid willen hebben om een partij te kunnen verbieden. Ook als deze al in het parlement zit.

Een nadeel van het verbieden van een partij is dat dan een deel van het volk niet meer in het parlement vertegenwoordigd is. En de democratie moet de wil van het volk zijn. Het is duidelijk dat de partij van Baudet een heleboel mensen aanspreekt. Als die partij wordt verboden, dan dreigt het gevaar dat de beweging ondergronds gaat. En als die ondergronds gaat lopen wij het risico dat dit volksdeel tot drastische uitingen in de samenleving overgaat, na opruiing van de leider(s) zonder gesprek of debat in het parlement. Als voorbeeld hiervan herinneren wij ons nog de Capitoolbestorming in Washington van vorig jaar. Een gevaar voor de goede vrede dus. Bovendien is het het beste dat alle geluiden en opvattingen in de samenleving hun vertegenwoordiging hebben in het parlement - dé plek waar we over verschil van mening in gesprek kunnen gaan.

Forum voor democratie maakt het wel heel bont. Leider Baudet uit zich fascistisch en antisemitisch en roept zijn achterban op tot steun aan Poetin. Waar ligt de grens dat wij dit nog tolereren? Er is een wet in de maak die het verbied om als partij anti-grondwettelijk te opereren. Het lijkt erop dat wij onze grens dus naderen. Maar het blijft allemaal ingewikkeld met een kwetsbaar systeem als het onze.